Rahim Kanseri (Endometrium) Tedavisi
Rahim kanseri rahim duvarında yer alan hücrelerin kontrolsüz ve de gerekmediği halde büyüyüp çoğalması sonucu meydana gelen bir hastalıktır. Bu hastalığın en önemli özelliği ise erken tedavi edildiğinde tamamen kurtulmanın mümkün olmasıdır. Hatta bu hastalık erken teşhis edilirse tehlikeli bir hal almadan çözüm bulunabilir.
Ancak bunun için belirtiler başladığında hemen doktora başvurmak gereklidir. Ayrıca belirti olsa da olmasa da kadınların düzenli aralıklarla rahim ağzı hastalıklarına dair yapılan testleri de düzenli olarak yaptırmaları gerekiyor. Özellikle menopoz sonrası dönemde daha çok rastlanan bu rahatsızlığın en etkili çözümü erken teşhis ve erken başlayan tedavi.
Rahim kanseri belirtileri arasında, koyu ve yeşil renkli, kötü kokulu bir vajinal akıntı menopoza girdikten sonra oluşan kanamalar, cinsel ilişki sırasında hissedilen ağrı, menopoz öncesinde adet döneminin çok uzun olması ve iki adet dönemi arasında görülen yoğun kanama, pelvik ağrıları ve de kilo kaybı yer alıyor. Bunlardan herhangi birisi çok belirgin olarak sizi rahatsız etmeye başlarsa hemen doktorunuza görünmeniz en iyisidir. Belirtinin az ya da çok olmasına bakılmadan tedaviye başlanırsa kısa sürede bir çözüm bulunabilir.
Rahim Kanseri Tanı Yöntemleri
Rahim ağzı kanseri tanı yöntemleri arasında fizik ve pelvis muayenesi, transvajinal USG, dilatasyon, küretaj ve biyopsi gibi yöntemler yer alıyor. Keisn tanı için asıl gerekli olan şey biyopsidir. Hastada belirtiler varsa fiziki muayene ve transvajinal USG'den sonra biyopsi için bir sıvı alınabilir. Ama bazen sıvı ya da doku yeterince alınmadıysa küretaj yöntemine de başvuruluyor. Alınan dokular dikkatli bir şekilde mikroskopla incelendikten sonra hastaya kesin bir tanı konuyor ve de jinekolojik onkoloji bölümüne yönlendiriliyor.
Kimler Rahim Ağzı Kanseri Adayıdır?
Diğer kanser türlerinde olduğu gibi, rahim ağzı kanserinde de kesin bir sebep gösterilemiyor. Ama bazı kadınlar bu hastalığa biraz daha yatkın olabiliyor. Daha doğrusu hastalar arasında yapılan istatistikler sonucunda bazı kişilerin daha çok bu hastalığa yakalandığı görülebiliyor.
Öncelikle erken yaşta adet görmeye başlayan ve de erken menopoza girmeyen yani adet dönemi çok uzun süren kadınların yakalanma riski biraz daha fazla. Daha sonra bu kanser doğum yapan ve hatta bir kaç tane doğum yapan kadınlarda hiç doğum yapmayanlara göre çok daha az görülüyor. Yani hiç doğum yapmamış olan kadınlar daha fazla rahim ağzı kanseri olmaya aday. Düzensiz adet gören kadınlar da riskli grup içerisinde.
Ayrıca birçok hastalığa neden olan obezite de rahim ağzı kanserine yol açabiliyor. Çok yağlı diyetler ve diyabet de bu hastalığa yol açabilen sebepler arasında yer alıyor. İlerleyen yaştaki kadınlarda gençlerden daha çok görülüyor.
Daha önce kanser tedavisi görmüş olan birisinde de görülme olasılığı daha fazla. Bu sebepler olmasa da bir kadın rahim ağzı kanserine yakalanabilir. Bu yüzden düzenli muayene olmak önemli.
Endometrium Kanserinde Risk Faktörleri
Bu faktörlerin varlığı kesinlikle kanser oluşacağı anlamına gelmemektedir. Varlığı durumunda kanser oluşma ihtimalini arttırırlar.
Östrojen-progesteron dengesi: Sağlıklı bir kadında üretilen bu hormonların seviyesinin değişiklikleri endometriumda çeşitli olmaktadır. Bu iki hormon arasındaki dengeyi bozabilecek durum veya hastalıklar risk faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durumlara örnek olarak polikistik over sendromu, obezite, diyabet ve menapoz sonrası progesteron içermeyen hormon replasman tedavileri verilebilir.
Uzun yıllar süren mensturasyon: mensturasyon siklusunun 12 yaşından önce başlaması ve menapozun geç başlaması riski arttırıcı faktördür. Her yeni siklus endometrium dokusunun yeniden östrojene maruz kalması anlamına gelmektedir.
Hiç gebelik yaşamamak/infertilite
İleri yaş: tüm kanser tiplerinde olduğu gibi endometrium kanserinde de ileri yaş bir risk faktörüdür.
Obezite
Tamoksifen kullanımı: meme kanseri için kullanılan bu ilacın düşük düzeyde östrojenik özelliği olduğu için endometrium kanserine sebep olabilir.
Lynch Sendromu: endometrium kanseri vakalarının %5’inden sorumludur. Özellikle genç yaşlarda bu kansere yakalanılmışsa Lynch Sendromu da araştırılmalıdır. Lynch Sendoruna ebeveynlerden geçen bir mutasyon sebep olmaktadır. Eğer sizde veya ebeveynlerinizde bu sendrom var ise genetik tarama yaptırmanız faydalı olabilir.
Diyabet: Diyabetin sebep olduğu hiperinsülinemi IGF-1 düzeyinin artışına yol açmaktadır. Bu artış da endometrium hiperplazisine sebep olmaktadır.
Endometrium Kanseri Sebepleri
Endometrium kanserinin genetik mekanizması çözülememiş olsa da kanserde asıl rol aynayan endometrium hücrelerinde meydana gelen mutasyonlardır.
Bu mutasyonlar sonucunda sağlıklı hücrelerden çok farklı özelliklere sahip mutant hücreler oluşur.
Sağlıklı hücreler oluşup yaşayıp belli bir süre sonra ölürken mutant hücreler oluştuktan sonra ölmez çoğalır (tümör oluşur) ve uterustan farklı organlara gitmek üzere metastaz yaparlar.
Endometrium Kanseri Tipleri
Endometrium kanseri fenotipik olarak tip-1 ve tip-2 olarak iki tipten oluşmaktadır.
Tip-1 Endometrium Kanseri:
Histolojik olarak sekretuvar endometrioid tip adenokanserdir. Bu tipin malignitesinden PTEN mutasyonu sorumludur.
Östrojen bağımlı bir kanser olup daha çok genç ve obez kadınlarda görülür.
Tümör daha iyi differansiye olup progesteron ve östrojen reseptörü bulundurur. Prognzu daha iyidir.
Tip-2 Endometrium Kanseri:
Histolojik olarak seröz papiller tip adenokanserdir.
Östrojen bağımsız olup tümörde östrojen-progesteron reseptörleri bulunmamaktadır. Atrofik endometrium zemininde bile gelişebildiği için genellikle yaşlı ve zayıf kadınlarda ortaya çıkmaktadır. Genellikle kötü differansiyedir.
Genellikle p53 ve K-ras mutasyonu, HER-2/neu ve MIB-1 aşırı ekpresyonu vardır.
Endometrial Kanserlerin Histolojik Tipleri:
Skuamoz Karsinom: tanı anında tümöre genellikle servikal stenoz, kronik inflamasyon ve pyometra eşlik etmektedir. Oldukça kötü prognozludur.
Müsinöz Endometrium Kanseri: Hücrede genellikle müsin birikimi vardır. Genellikle servikal adenokanserlerle karışır.
Seröz Papiller Karsinom: malignite potansiyeli yüksek olup postmenopozal ve östrojenden bağımsız gelişir. Endometrium atrofik izlenir.
Berrak Hücreli Karsinom: daha ileri yaşlarda gözlenmekle beraber prognozu en kötü olan endometrium kanseridir.
Metaztaz Yolları:
Sıklıkla komşu dokulara direkt metastaz yaparlar. Endometriumun lenfatik drenajı olmadığı için lefatik yayılım azdır. Ancak kanser miyometrium dokusuna invajine olduysa lenfatik yollarla da yayılabilir. Hematojen yayılın en az tercih ettiği yol olup uzak dokulara ulaşmakta kullanır. Bu yolla sıklıkla akciğerlere metastaz yapmaktadır.
Endometrium Kanseri Tedavisi
Endometrium kanserinde de diğer kanser türlerindekinin benzeri bir tedavi uygulanır. Bu tedavi her hasta için farklılık göstermektedir. Hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunları bu tedavinin belirlenmesinde başlıca etenlerdir. Mutidisipliner çalışma gerektiren bu tedavi seçenekleri cerrahi, hormonal, radyoterapi, kemoterapi, immunoterapi ve palyatif bakım olup hastaya göre tek veya kombine şekilde uygulanabilir.
Cerrahi: endometrium tedavisinde sıklıkla cerrahi tedavi kullanılır. Kanseri ortadan kaldırır ve kanserin evrelendirmesine olanak sağlar. Minimum cerrahi histerektomi olup kanserin özelliklerine göre fallop tüpleri, yumurtalıklar (salphingoooopherektomi) ve bazen lenf nodlarının çıkarılmasıdır. Rahmin çıkarılması gelecekte gebe kalmayı imkansız kılar. Ayrıca yumurtalılar operasyon sonrasında menapoz belirtileri gözlenebilir.
Radyoterapi: radyoterapide kanser hücrelerini öldürmek için X ışınları yada protonlar kullanılabilir. Belirli durumlarda cerrah operasyon sonrası kanserin yenileme ihtimalini azaltmak için bu tedaviye başvurabildiği gibi tümörün çıkarılırken çevre organlara zarar verebilecek büyüklükte olduğu durumlarda operasyon öncesi de bu tedavi uygulanabilmektedir.
Eksternal ve internal tedavi seçenekleri mevcuttur. Eksternal tedavide vücudunuz dışındaki bir cihazdan radyasyon alırken internal tedavide radyayon kaynağı vücut içerisine yerleştirilmektedir.
Kemoterapi: Kemoterapi kanser hücrelerinin öldürülmesi amacıyla kimyasalların kullanıldığı bir tedavi yöntemidir. Bu kimyasalları oral yolla alabileceğiniz gibi intravenöz de alabilirsiniz.
Kemoterapi operasyon öncesi kanseri küçültmek için veya operasyon sonrası kanserin yenileme olasılığını azaltmak için kullanılabilir.
Hormon Tedavisi: Hormon tedavisi vücuttaki hormon dengesini yeniden sağlamak amacıyla dışarıdan hormon alınmasından oluşur. Genel olarak hormonal kaynaklı kanserler üzerine etkilidir.
İmmünoterapi: İmmünoterapi immün sisteminizin kansere karşı savaşmasını destekleyen bir tedavidir. Bazı durumlarda kanserli hücreler kendilerinin immün sistemden gizlenmesini sağlayacak özel proteinler üretebilirler. İmmünoterapi de immün sistemin kanserli hücrelerin yeniden görünür hale gelmesinde rol oynar.
Endometrium kanseri için eğer kanser ilerlemişse yada başka bir tedaviye yanıt vermiyorsa tercih edilebilecek tedaviler kapsamındadır.
Palyatif (destekleyici) Bakım: Palyatif bakım hastanın bu tedavileri alırken hastalığın semptomlarını azaltarak hastanın konforunu sağlamak üzere verilen bir tedavidir.